Nieuw huis
In april 2021 werd Open op Orde; generiek actieplan informatiehuishouding Rijksoverheid aan de Tweede Kamer gestuurd. Vervolgens verschenen 53 departementale verbeterplannen en werden spoorslags 74 nulmetingen verricht. Voor de gehele verbeteroperatie van de informatiehuishouding (IHH) van de rijksoverheid werd een bedrag van 787 miljoen beschikbaar gesteld. Bovenop de middelen voor de invoering van de Wet open overheid en het programma Werk aan Uitvoering. Je kunt dus gerust stellen dat informatiehuishouding en openbaarheid stevig zijn neergezet.
| In november verscheen het OD Magazine 'In het hart van het beleid'. Jacqueline Rutjens was gasthoofdredacteur en schreef deze editorial |
Dat was hard nodig. Het volwassenheidsniveau van de informatiehuishouding rijk kwam in de nulmeting uit op 1,9 van de 4 niveaus. Het aantal professionals informatiehuishouding en het in beheer krijgen van informatie scoorden het laagst met een volwassenheidsniveau van 1,7. De informatiesystemen scoorden iets hoger met een volwassenheidsniveau van 2. Het hoogst scoorden de organisaties op bestuur en naleving van de regels maar ook hier meestal niet hoger dan volwassenheidsniveau 2. Voor alle duidelijkheid: niveau 1 betekent dat er in de informatiehuishouding soms nog ad hoc en reactief wordt gewerkt. Processen, procedures en beleid zijn nog onvoldoende gedefinieerd en verantwoordelijkheden onvoldoende belegd en een actuele missie en visie ontbreken.
We hebben grote stappen gemaakt. Er werden een kleine 1.000 vacatures uitgezet voor meer IHH-professionals, waarvan het overgrote deel kon worden ingevuld door een actieve arbeidsmarktcampagne en samenwerking met het onderwijs. Ook deden organisaties extra moeite om beter tegemoet te komen aan de informatieverzoeken van parlement en journalisten. Toch blijft het bij een aantal in het oog springende dossiers lastig aan de informatiebehoefte te voldoen, maar dat staat volop in de belangstelling. Een andere ontwikkeling is het verplicht meesturen van beslisnota’s bij Kamerstukken. Hiermee leggen ministers open en transparant verantwoording af over de totstandkoming van beleid en wetgeving. Met behulp van generieke acties in de informatiehuishouding heeft het rijk tijdig en in een redelijke mate van eenduidigheid uitvoering kunnen geven aan deze verplichting. Eind oktober zijn er ruim 1.000 beslisnota’s opgesteld. In dit nummer wordt toegelicht hoe dat is gedaan. Een geweldige prestatie.
We wisten dat het eerste jaar vooral zou gaan om het organiseren van extra capaciteit en het inrichten van veranderprogramma’s. Maar vooral ook om het vasthouden van de bestuurlijke aandacht en draagvlak. In dit nummer van Od zien we hoe diverse organisaties dat doen. Tegelijk komen onmiskenbaar prangende vraagstukken naar boven, zoals: hoever gaan we met de uitbreiding van het aantal informatieprofessionals in onze organisaties? En wat moeten we met de exponentiële groei van digitale informatie en de behoefte aan en het verstrekken van steeds meer informatie? En dat allemaal terwijl we de kosten en inspanningen maar moeilijk kunnen overzien. Ik hoor steeds vaker geluiden dat er meer geld nodig zal zijn om op het gewenste volwassenheidsniveau van 3 of 4 te komen.
Regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond noemt dat ‘ondanks alle goede inspanningen toch dweilen met de kraan open’. Het komende jaar zal bovenop het stevige fundament dat is gelegd toch echt gebouwd moeten worden aan een nieuw huis.