Flitspanelonderzoek: gedrag rijksmedewerkers informatie wordt langzaam beter
In het najaar is in opdracht van RDDI het jaarlijkse Flitspanelonderzoek uitgevoerd onder rijksmedewerkers. Het doel van dit onderzoek was om inzichtelijk te krijgen hoe rijksmedewerkers met overheidsinformatie omgaan en wat hun kennis is van en houding is over het onderwerp. De belangrijkste resultaten van 2022: leidinggevenden geven een beter voorbeeld dan een jaar geleden. Ook het openbaar maken van informatie gaat beter. Daar was dit jaar extra aandacht voor.
In dit onderzoek is gekeken naar bewustwording, houding en gedrag van medewerkers die werkzaam zijn binnen de Rijksoverheid. Eerdere metingen vonden plaats in september 2020, januari 2021 en november 2021. Dit jaar had het onderzoek 667 respondenten, vergelijkbaar met de vorige jaren.
Bewustwording en houding rijksmedewerkers verder verbeterd
Dit jaar is er vanuit diverse programma’s, de media en de politiek weer veel aandacht geweest voor het bewaren van overheidsinformatie. Het openbaar maken van overheidsinformatie kreeg - o.a. met de inwerkingtreding van de Wet open overheid (Woo) – extra aandacht dit jaar. Die aandacht is goed en nodig omdat uit de flitspanel blijkt dat dit ook bijdraagt aan gedragsverandering van rijksmedewerkers.
Ten opzichte van 2021 laat het onderzoek een aantal (significante) verschuivingen zien. Respondenten die in 2022 gaven vaker aan, dat:
-
zij de informatie van collega’s makkelijk kunnen terugvinden
-
zij het goed bewaren van overheidsinformatie het werk makkelijker maakt
-
hun leidinggevende het goede voorbeeld geeft bij het goed bewaren van overheidsinformatie
Wel gaven respondenten minder vaak aan dat zij meer willen leren over het onderwerp ‘Transparante overheid’.
Een verduidelijking van deze verschuivingen zie je geschetst in onderstaande grafiek:
Opvallende verschuivingen houding rijksmedewerkers
| nov. 2021 | okt. 2022 | |
|---|---|---|
| Rijksmedewerkers kunnen informatie van collega’s makkelijk terugvinden | 28% | 38% |
| Rijksmedewerkers vinden dat goed bewaren van overheidsinformatie het werk makkelijker maakt | 86% | 90% |
| Rijksmedewerkers vinden dat hun leidinggevende het goede voorbeeld geeft bij het goed bewaren van overheidsinformatie | 32% | 39% |
| Rijksmedewerkers geven aan dat zij meer willen leren over het onderwerp ‘Transparante overheid’ | 39% | 33% |
Gedragsverandering wordt ingezet
Het onderzoek laat op een aantal belangrijke gebieden een positieve gedragsverandering zien ten opzichte van de meting van november 2021. Zo worden er steeds meer afspraken gemaakt binnen de directie/afdeling over hoe om te gaan met overheidsinformatie. Ook laten leidinggevenden vaker het goede voorbeeld zien. Een nuancering is hier op zijn plaats; vorig jaar was het voorbeeldgedrag van leidinggevenden juist verslechterd vergeleken de meting daarvoor. Er is dus sprake van een herstel in de juiste richting.
Aangezien slechts een kwart van de leidinggevenden – volgens rijksmedewerkers – het goede voorbeeld geeft, blijft er ruimte voor verbetering. Dat geldt ook voor het opslaan van en het zoeken naar informatie. Minder dan de helft (42%) vindt dat hun collega’s overheidsinformatie goed opslaan. Het zoeken naar informatie van elkaar duurt nog steeds meer dan 15 minuten.
Ondanks dat er minder wil is om meer te leren over het onderwerp ‘Transparante overheid’, blijven medewerkers openstaan om hun kennis en vaardigheden te verbeteren.
Blijven werken aan gedragsverandering
Wij zullen vanuit RDDI blijven werken aan de verbetering van het gedrag. De gedragsverandering die is ingezet moeten we vasthouden en blijven verbeteren. Leidinggevenden spelen daar een belangrijke rol in. Met o.a. de Training Gedragsverandering en overheidsinformatie voor leidinggevenden willen we deze leidinggevenden helpen om hun team tot gedragsverandering te brengen in hoe met overheidsinformatie om wordt gegaan. Verder wordt volgend jaar een nieuwe campagne gelanceerd, waarin verschillende gedragsinterventies verwerkt zijn.