'Jouw rol in een open en responsieve overheid': De kracht zit in stappen maken, het samen doen met je team!

Nieuwsbericht | 22-01-2025 | 10:39

Jaarlijks onderzoek naar kennis, houding en gedrag

Burgers, bedrijven, wetenschap, journalistiek en controlerende instanties hebben belang bij en recht op overheidsinformatie die vindbaar, juist, volledig en betrouwbaar is. Ook de overheid zelf kan in de dagelijkse bedrijfsvoering niet zonder juiste en toegankelijke informatie. Jaarlijks onderzoekt RDDI hoe het gesteld is met de kennis, houding en gedrag rond het omgaan met overheidsinformatie. Naast vragen die jaarlijks terugkeren, voegen we ieder jaar ook een blok vragen toe over een nieuw onderwerp. Dit jaar hebben we extra aandacht besteed aan het onderwerp transparantie en responsieve overheid. ICTU heeft het onderzoek in opdracht van RDDI in november 2024 uitgevoerd. Ruim 800 rijkscollega’s vulden de vragenlijst in.

Kort samengevat 

De kennis, houding en het gedrag van medewerkers is vergelijkbaar met de resultaten van 2023. Dit betekent dat men zich sterk bewust is van het belang van een goede informatiehuishouding en een positieve grondhouding heeft. Ook hecht men een groot belang aan transparantie, een open en responsieve overheid. Maar ernaar handelen blijft achter. Het glas is nu half vol, we moeten er samen aan werken dat het glas vol komt. Leidinggevenden spelen hierbij een belangrijke rol door het gesprek aan te gaan met de medewerkers in het team en door tools en opleidingen aan te bieden.

Houding en bewustzijn net als vorig jaar goed, gedrag blijft achter

Een duidelijke verandering bleef in 2024 uit. De resultaten van 2024 laten ten opzichte van 2023 slechts marginale verschillen zien. Dit was de 5e keer dat het onderzoek is uitgevoerd. De resultaten van het 4e onderzoek in 2023 vind je hier.

Medewerkers hechten groot belang aan een open en responsieve overheid

Medewerkers geven aan dat het belangrijk is dat de overheid open en responsief is (90%). Zij vinden dat het bijdraagt aan het vertrouwen in de samenleving van de overheid (85%). Hier staat tegenover dat het percentage respondenten dat weet hoe hij open en transparant moet werken een stuk lager is (58%)
 

Het gedrag van rijksmedewerkers ten aanzien van het opslaan van informatie is ongewijzigd ten opzichte van vorig jaar

Medewerkers geven aan dat:

• ze weten wat te doen om op een juiste manier te werken aan een open en transparante informatiehuishouding (58%). 
• dat ze rijksinformatie goed moeten opslaan onder een naam die ook voor andere collega's duidelijk moet zijn (81%). 
• dat ze eindversies van overheidsinformatie centraal of zowel centraal als decentraal moeten opslaan (88%). 

Rijksprogramma’s en de werkgever

De aandacht vanuit de rijksprogramma’s en de eigen werkgever zorgt bij ongeveer de helft van de respondenten voor een verandering in werkwijze. 

Bij 53% heeft het invloed gehad op de werkwijze rond opslaan van informatie. Bij 42% heeft het invloed gehad op de werkwijze rond het openbaar maken van informatie.

Medewerkers die hun werkwijze rond opslaan (deels) hebben gewijzigd zijn voornamelijk het volgende anders gaan doen:

• informatie vaker in een centraal systeem opslaan waar collega’s bij kunnen (62%).
• beter nadenken over de bestandsnaam (57%).
• beter nadenken over de naamgeving en structuur van mappen (49%).

Medewerkers die hun werkwijze rond het openbaar maken hebben gewijzigd houden er vooral meer rekening mee dat hun werk openbaar kan worden (88%). 

Het merendeel geeft aan dat zij hun documenten op een duidelijke manier opslaan voor hun collega’s. Daarbij gebruikt driekwart een bepaalde logica of systematiek bij het geven van namen aan documenten. 

Medewerkers geven aan dat: 

• (directe) collega’s het goed bewaren van overheidsinformatie belangrijk vinden (51%).
• (directe) collega’s overheidsinformatie goed opslaan (39%).
• informatie van collega’s makkelijk terug kan vinden (34%).
• bij het geven van een naam aan documenten vaak/altijd een bepaalde logica of systematiek gebruikt (75%).

Centrale plek

Een centrale plek op het intranet/Rijksportaal helpt medewerkers met het vinden van informatie over goed omgaan met overheidsinformatie (54%). 72% van de rijksmedewerkers zoekt bij voorkeur naar informatie hierover op het Rijksportaal en/of eigen intranet. Naast deze centrale plek informeren ze ook bij directe collega’s (52%).

Bijna een kwart van de medewerkers (23%) geeft aan dat hun leidinggevende het goede voorbeeld geeft bij het goed bewaren van overheidsinformatie. Hierbij zien we een licht dalende lijn.

Een deel van de respondenten (21%) is van mening dat hun leidinggevende niet het goede voorbeeld geeft. Op de werkvloer is er ruimte om medewerkers meer te stimuleren om beter om te gaan met overheidsinformatie.

Meer informatie

• Werken met overheidsinformatie (rapport en bijlagen)