De maatschappij verandert voortdurend, ook hoe we naar informatie en digitalisering kijken en ermee omgaan. Dit heeft ook een weerslag op organisaties en op de Rijksoverheid en hoe zij met digitale informatie omgaan. RDDI verkende de toekomst van de digitale informatiehuishouding in het project Future Lab.
Aanleiding voor het project
In het Future Lab keken we naar wat maatschappelijke en technologische veranderingen betekenen voor de informatiehuishouding van de Rijksoverheid. Denk bijvoorbeeld aan de verdere digitalisering en nieuwe technologieën die onze manier van werken veranderen. Of naar steeds veranderende publieke waarden over bijvoorbeeld transparantie en privacy. Samen met rijksorganisaties verkenden we de toekomst van de informatiehuishouding. We werkten aan transities en ontwikkelden nieuwe producten rondom innnovaties van de informatiehuishouding. Ook werkten we samen met wetenschappers om onze kennis te vergroten.
Rapport ‘De informatiehuishouding van het Rijk in 2030’
In 2020 is het Future Lab rapport ‘De informatiehuishouding van het Rijk in 2030’ verschenen. Dit rapport is tot stand gekomen na onderzoek van Onderzoeks- en ontwerpbureau Reframing Studio. In opdracht van RDDI is een toekomstverkenning uitgevoerd naar de informatiehuishouding van de overheid in 2030. Hierbij was de centrale vraag welke maatschappelijke en organisatorische ontwikkelingen er tot 2030 zullen zijn en wat dit betekent voor de informatiehuishouding bij de overheid. Het rapport beschrijft:
- 12 onderstromen: de veranderende context van de informatiehuishouding;
- 1 informatiehoudingframe & 9 informatiehoudingen: met dit nieuwe frame wordt de klassieke definite van de informatiehuishouding opgerekt;
- 4 transitiepaden: waarmee organisaties aan de slag kunnen met het realiseren van de toekomstige informatiehuishouding;
- 18 ideeën: op het gebied van (tools, omgevingen, routines en beroepen) die ontwikkeld kunnen worden om een transitiepad vorm te geven;
- 25 waarden: voor de toekomstige informatieprofessional die vandaag al waardevol zijn voor de informatiehuishouding cultuur.
In de tweede fase van het project heeft het Future Lab kennisproducten ontwikkeld. Zoals een werkatelier over de informatiehouding en het e-magazine ’RDDImpact ‘De onderstromen’. Hierin zijn de resultaten, die staan beschreven in het rapport, gedeeld met onze Futureholders; ons netwerk van stakeholders uit verschillende rijksorganisaties. In de derde fase van Future Lab hebben we het project verbreed. De sterke basis van het Future Lab rapport vulden we aan met kennisproducten en we zochten de samenwerking met de wetenschap. Het Future Lab project bestond uit drie trajecten: ‘Implementation’, ‘Development’ en ‘Research’.
Omschrijving van het project
Implementation-traject
Via dit traject hielpen we rijksorganisaties om bekend te worden met de informatiehoudingen uit het Future Lab-rapport. Inclusief de bijbehorende beroepen, middelen, routines en omgevingen. Met behulp van de informatiehoudingen hielpen we een toekomstvisie voor de informatiehuishouding op te stellen voor de betreffende rijksorganisatie. Daarnaast werden nieuwe producten ontwikkeld voor het frame van informatiehoudingen.
Development-traject
In het Develeopment traject verkenden we de kansen en beren op de weg naar een duurzaam digitale informatiehuishouding. Dit deden we door nieuwe instrumenten, kennisproducten en initiatieven te ontwikkelen. We experimenteerden, leerden en ontwikkelden rondom innovaties in de informatiehuishouding, samen met rijksorganisaties. De producten sloten aan bij het Implementation-traject.
Research-traject
Het Research-traject werkte samen met academici om onze kennis over de innovatie van informatiehuishouding te vergroten. In samenwerking met onder andere I-Partnerschap joegen wij informatiehuishouding als wetenschappelijk werkveld aan en zorgden we ervoor dat informatiehuishouding aan bod komt in het hoger onderwijs. Dit deden wij onder andere door het aanleveren van casuïstiek aan het hoger onderwijs en door het ontwikkelen van een Kennis- & Innovatieagenda. Met deze agenda maakten we onderzoekers bekend met voor de Rijksoverheid relevante vraagstukken.
Resultaten
Werkateliers
In werkateliers, een samenwerking met Reframing Studio, werden rijksorganisaties meegenomen in de theorie uit het rapport en gingen zij zelf aan de slag met het verkennen van behoeftes in de informatiehuishouding binnen de organisatie. Ook is er op de website van informatiehuishouding een werkatelierinstructie ontwikkeld waarmee iedere organisatie zelf een werkatelier kan organiseren. Neem voor meer informatie contact met ons op via het contactformulier.
Proefprojecten
We werkten aan de implementatie van de toekomstvisies door middel van experimenten en transitiepaden, zoals omschreven in het Future Lab-rapport. We ondersteunden rijksorganisaties tijdens proefprojecten voor het aanpakken van concrete vraagstukken in de informatiehuishouding. De lessen die wij hieruit leerden zijn gebundeld en verspreid. Daarnaast werd samen met verschillende programma's (Grenzeloos Samenwerken, Hybride Werken, Duurzame Bedrijfsvoering Rijk) gewerkt aan een proefproject voor opgaveteams over hybride werken.
Workshopreeks ‘Duik in de onderstromen’
In samenwerking met de Cyber Innovation Hub hebben we de workshopreeks ‘Duik in de onderstromen’ ontwikkeld. Deze reeks werd getest en verfijnd en uiteindelijk ondergebracht in het Leerhuis Informatiehuishouding.
Samenwerking wetenschap
Voor het Research-traject heeft het Future Lab meegedaan aan het rond-de-tafel evenement van I-Partnerschap. Tijdens dit evenement hebben academici informatiehuishouding als wetenschappelijk veld verkend. Daarnaast heeft toenmalig RDDI-directeur Jacqueline Rutjens een gastcollege gegeven bij het vak ‘digitalisering in bestuur en beleid’ van de Universiteit Leiden.
