Verslag Dag van Actieve Openbaarmaking

Nieuwsbericht | 18-12-2020 | 17:15

Ochtendprogramma

De dag werd geopend door Marieke van Wallenburg (DG BZK). Zij benadrukte het belang van een transparante overheid die duidelijk is in wat ze doet en waarom ze het doet, en gunde de deelnemers veel leerervaringen. Dagbegeleider Marcel Bril sprak vervolgens met Jacqueline Rutjens over informatiehuishouding en de rol die RDDI kan vervullen in de route van goede bedoelingen naar goede ervaringen.

Het volgende onderdeel was een presentatie van het Actieplan Open Overheid door Marieke Schenk met daaraan gekoppeld een gesprek met Guido Rijnja (AZ) en Serv Wiemers (Open State Foundation) over de verschillende actiepunten uit het actieplan. Sery noemde dat er werk aan de winkel is: “Wereldwijd staan we op de 73ste plaats!” Rijnja en Wiemers spraken over ‘de kramp’ waar de overheid in lijkt te schieten als het om openbaarheid gaat. “Aan de andere kant zien we ook welwillendheid: ambtenaren houden van ‘problemen’”, aldus Rijnja.

De ochtend werd afgesloten met een debat waarin Tom Barkhysen (Universiteit Leiden), Wil van der Schans (onderzoeksjournalist KRO/NCRV), Steven van Weyenberg (kamerlid D66) en Diebrichje Brands (MT-lid RDDI) in discussie gingen over onderwerpen als: Welke ambities zijn gewenst en haalbaar rond Actief Openbaar maken? Wat vraagt Actieve Openbaarmaking van de politieke en ambtelijke top? En van de cultuur binnen de overheid? Hieruit kwam naar voren dat er veel aandacht voor de uitdagingen rond actieve openbaarmaking is; er werd gesproken over de staat van de informatiehuishouding, de 'ondernemende overheid' die de meekijkende burger als lastig ziet en juridisering van het openbaarheidsproces. Maar aan de andere kant spraken de gasten ook over een momentum en draagvlak dat er nu is om aan de slag te gaan, in verband met alle aandacht voor de informatiehuishouding.

In de pauze konden deelnemers meedoen aan de digitale ‘Goed Bewaard’ Escape Room. In de escaperoom werden de skills van de deelnemers getest om een weg te vinden in het digitale informatiedoolhof. In drie kwartier verzamelde de deelnemers in teams alle benodigde informatie om de deur te openen. Het is alle deelnemers gelukt binnen de tijd te ontsnappen.

Middagprogramma

Het middagprogramma bestond uit drie webinars waarbij er dieper werd ingegaan op de inhoudelijke vraagstukken die komen kijken bij het actief openbaar maken van informatie. In het eerste webinar trapte Jelle Verburg af met een presentatie en demonstratie over aansluiten op het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI). Maurice Veldhoven en Vincent Wiekenkamp vertelden vervolgens over hun ervaringen en lessons learned vanuit de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed met het aansluiten op PLOOI.

Uit het groepsgesprek kwam één gezamenlijke take away naar voren: “Het aansluiten op PLOOI is slechts één van de stappen in het actieve openbaarmakingsproces van een organisatie. De centrale boodschap van Veldhoven en Wiekenkamp was: “Actieve openbaarmaking is met name een organisatieverandering en geen technische actie. Richt je organisatie hier zo goed mogelijk op in en probeer vraag en aanbod van overheidsinformatie zo goed mogelijk op elkaar aan te sluiten. Kortom, begin de implementatie van actieve openbaarmaking klein, maar impactvol."

Tijdens het tweede webinar kwam de Direct Duidelijk Brigade in actie. Kay Bemelen en Wouter Jongepier lieten zien hoe belangrijk duidelijke communicatie is, vooral wanneer informatie straks publiekelijk beschikbaar moet zijn. Overheidscommunicatie is voor veel mensen niet goed te volgen; uit onderzoek van de ombudsman blijkt dat ongeveer de helft van de Nederlanders een brief van de overheid niet begrijpt. Met behulp van de Direct Duidelijk brigade kunnen we daar samen iets aan doen. We maken schrijvers bewust van het probleem en verwijzen hen naar hulpmiddelen zoals de taalhulplijn. Kijk op directduidelijk.nl voor meer informatie over de hulplijn, schrijftips, een checklist en meer achtergrondinformatie. Na afloop kregen de deelnemers concrete schrijftips mee waar zij direct mee aan de slag konden.

Het laatste webinar bestond uit een paneldiscussie. Hierbij kwamen verschillende ervaringsdeskundigen op het gebied van het actief openbaar maken van informatie aan het woord. Zij vertelden over hun belangrijkste leerpunten en gingen vervolgens met elkaar in gesprek over de uitdagingen die er liggen op dit gebied.

Het was een geslaagde dan met een duidelijke boodschap; ga aan de slag met het actief openbaar maken van informatie! Er is nu momentum, maar de opgave is niet gemakkelijk. Het is belangrijk om concreet aan de slag te gaan, stap voor stap. En om elkaar daarbij op te zoeken! Deel kennis en ervaring.