Pilot Actieve openbaarheid EZK en NFIA
Het ministerie van EZK is in 2020 een drietal pilots gestart op het gebied van actieve openbaarheid, waaronder de pilot actieve openbaarheid NFIA. De Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) is een uitvoeringsorganisatie van EZK. Het informeert buitenlandse bedrijven over het Nederlandse investeringsklimaat en ondersteunt hen bij het openen van een Nederlandse vestiging. Jaarlijks worden zo honderden bedrijven geholpen om zich in Nederland te vestigen. Dat is goed voor duizenden extra banen en miljarden euro’s aan investeringen in de Nederlandse economie.
Het werk van de NFIA staat tegenwoordig steeds meer in de maatschappelijke belangstelling, zowel van de zijde van de Tweede Kamer als van onderzoeksjournalisten via soms omvangrijke Wob-verzoeken, die sinds 1 mei 2022 Woo-verzoeken heten. De huidige informatie op de website van NFIA is met name gericht op het bedienen van buitenlandse bedrijven die overwegen in Nederland te investeren. Minder aandacht is er tot dusver geweest voor het bedienen van Nederlandse Kamerleden, journalisten of NGO’s die bezorgd of kritisch zijn over het Nederlands vestigingsbeleid, bijvoorbeeld wanneer het fiscaliteit betreft. Het afhandelen van Wob-verzoeken en Kamervragen kost steeds meer tijd.
Actieve openbaarheid op dit terrein vergt een zekere balanceerkunst, omdat vertrouwelijkheid van groot belang is in de besprekingen met bedrijven. Zij willen niet dat bedrijfsvertrouwelijke - vaak beursgevoelige - informatie over potentiële investeringsprojecten openbaar wordt. Daarnaast opereert de NFIA in een context van ‘beleidsconcurrentie’ met buitenlandse zusterorganisaties in West-Europa. Tegelijkertijd lijkt het goed mogelijk om meer informatie openbaar te maken.
De doelstellingen voor de pilot transparantie NFIA
- Beschikbaar stellen van meer informatie, voor burgers, bedrijven, Kamerleden en journalisten over de activiteiten van NFIA en het EZK-beleid over het vestigingsklimaat.
- De “onrust” bij politiek en journalistiek rond het werk van de NFIA verminderen. Het terugbrengen van het aantal Wob-verzoeken en Kamervragen op terrein van NFIA, vaker kunnen verwijzen naar openbare informatie.
- Beter vindbaar maken van informatie over de NFIA en over het vestigingsbeleid van EZK.
Relatie met de Woo
In januari 2021 is de Wet open overheid (Woo) door de Tweede Kamer aangenomen. Artikel 3.1 bevat een inspanningsverplichting op het gebied van actieve openbaarheid. In dit artikel wordt bepaald dat overheden gehouden zijn om ‘informatie over het beleid, inclusief de voorbereiding, uitvoering, naleving, handhaving en evaluatie actief openbaar te maken, indien dit zonder onevenredige inspanning of kosten redelijkerwijs mogelijk is.’ Deze pilot kan beschouwd worden als een uitwerking van de inspanningsverplichting op het gebied van actieve openbaarheid uit de Woo.
Aanpak
In opdracht van de DG Bedrijfsleven en Innovatie is met betrokken ambtenaren van de EZK-beleidsdirectie, CIO-Office en NFIA een analyse gemaakt van bestaande informatiecategorieën en het afwegen van de mogelijkheden van (actieve) openbaarheid per categorie. Dit resulteert in het onderstaand schema met afspraken over openbaarheid.
| Informatiecategorie | Beschrijving | |
| 1 | Kamerbrief | Overzicht Kamerbrieven |
| 2 | Jaarresultaten | Jaarverslag met belangrijkste resultaten van NFIA |
| 3 | Strategie 'Invest in Holland' | |
| 4 | Nieuwsberichten | |
| 5 |
Ruilings |
|
| 6 | Kamervragen | |
| 7 | Wob-verzoeken | |
| 8 | Tweets | |
| 9 | Evaluaties NFIA | |
| 10 | Enquête, 3-jaarlijks | |
| 11 | Survey investeerders | |
| 12 | Nota's | |
| 13 | Onderzoeksrapporten | |
| 14 | Sectorale proposities (bv. LSH) | |
| 15 | Verslagen van contacten met EZ, FIN en BZ over vestigingsklimaat | |
| 16 | Verslagen Werkgroep Vestigingsklimaat | |
| 17 | Bedrijfsontvangsten, lijst bezoeken bedrijven | |
| 18 | WEF Davos | |
| 19 | Bezoeken van Minister aan buitenland | Verschilt per situatie, soms is publiciteit wenselijk, soms is vertrouwelijkheid geboden. In samenspraak met directie Communicatie. |
| 20 | Successtories, testimonials | Voorbeelden van succesvolle trajecten, waarbij buitenlandse bedrijven een vestiging in NL hebben geopend. |
| 21 | Informatie over activiteiten buitenkantoren | Is nu voor velen ‘black box’. Nadenken over precieze vorm en inhoud, inclusief enkele praktijkbeschrijvingen. |
| 22 | Informatie over toegevoegde waarde buitenlandse bedrijven voor NL economie | Meer informatie over de uitstralingseffecten van buitenlandse investeringen, bijvoorbeeld op het regionale MKB, bijdrage aan innovatie-ecosysteem en maatschappelijke uitdagingen. |
| 23 | Customer journey | Geeft een beeld van werkzaamheden NFIA. Nader overleg in hoeverre dit gedeeld kan worden, i.v.m. beleidsconcurrentie met andere landen. |
| 24 | CEO diner | Kan op hoofdlijnen openbaar met inachtneming Chatham House Rules. |
| 25 | Evaluaties mbt Investor relations |
|
| 26 | Bidbooks individuele bedrijven | |
| 27 | Jaarplan NFIA | Concurrentiegevoeligheid |
| 28 | Aansturingsoverleg | |
| 29 | Mails met bedrijven | |
| 30 | Mails tussen EZK en NFIA | |
| 31 | SMS | |
| 32 | Apps | |
| 33 | Fact Finding missions | |
| 34 | Feitenrelaas of reconstructie onderhandeling | Voorlopig nog niet openbaar. Wellicht in fase 3 wel. |
| 35 | Agenda Commissionair NFIA | Wellicht in een latere fase |
| rij 1 tot en met 9 | Reeds actief openbaar. Aanpassingen worden gedaan tbv betere vindbaarheid met als streefdatum november 2020. |
| rij 10 tot en met 24 | Wordt actief openbaar gemaakt, maar vraagt nog een nadere blik op de invulling. Streefdatum publicatie is zomer 2021. |
| rij 25 tot en met 35 | Niet actief openbaar |
Portals
Doel NFIA-pagina op rijksoverheid.nl. Informatievoorziening over de werkzaamheden van NFIA. Doelgroep: Kamerleden, journalisten, NGO’s.
Doel website NFIA: informatie over het werk van NFIA en het Nederlandse vestigingsklimaat. Doelgroep: bedrijven die een investering in NL overwegen.
Mogelijke vervolgacties
- Organiseren van andere vormen van informatievoorziening richting Kamerleden, journalisten of NGO’s. Bijvoorbeeld door organisatie van een bijeenkomst, technische briefing.
- Het pro-actief publiceren van een feitenrelaas of reconstructie bij afgeronde onderhandelingen met een buitenlands bedrijf, inclusief de stappen en werkwijze van NFIA. Voorwaarde is hierbij dat het betreffende bedrijf hiermee akkoord is.
Borging voortgang
- Voorstel is om het onderwerp transparantie periodiek (elk half jaar) te agenderen bij het aansturingsoverleg NFIA. Doel van agendering: a) bekijken of alle informatie nog actueel is, b) bespreken of extra acties nodig zijn. Het aansturingsoverleg (EZK-BuZa-NFIA) is 4x per jaar.
- Actueel houden van de informatie van NFIA op de rijksoverheid website is geborgd via de communicatie afdeling van NFIA zelf. Zij zullen ook periodiek bekijken of informatie kan worden toegevoegd. Bv wanneer een volgende 'survey investeerders' wordt afgerond.
- Bij besluiten over welke onderdelen van vestigingsklimaatbeleid EZK transparanter wil gaan zijn, ook nadenken over hoe we borgen dat deze informatie actueel blijft.
Aanpak, lessen voor andere dossiers
- Start met commitment betrokken directeur of DG.
- Maak een inventarisatie van bestaande informatiecategorieën.
- Weeg de mogelijkheden van (actieve) openbaarheid af per categorie.
- Maak afspraken over openbaarheid, benoem actiehouders.
- Organiseer de borging, zodat de informatie ook actueel blijft.
Colofon
Versienummer: 0.1 d.d. 27 mei 2021
Afgestemd met: Ramon de Louw, Tijmen Vierstra (beiden EZK), Hans Kuijpers (NFIA) en Guido Enthoven (EZK/RDDI)
Projectleider: Marcel Bouwsma
Projectadviseurs : Guido Enthoven, Carina Jacobi en Marjan Dik (beide RDDI)
Projectsecretaris: Simon Kester (RDDI)
Contactpersoon: Ramon de Louw (EZK)