Verplichting tot actieve openbaarmaking en nieuw adviescollege moeten zorgen voor versnelling en cultuurverandering
Overheden zijn straks verplicht om documenten actief openbaar te maken. En journalisten en wetenschappers die vinden dat zij recht hebben op bepaalde informatie kunnen zich straks wenden tot een nieuw adviescollege. Dat zijn enkele onderdelen uit de op handen zijnde Wet open overheid.
De Kamer debatteerde dinsdag over de herziene initiatiefwet die door oppositiepartij GroenLinks en coalitiepartij D66 is ingediend. De nieuwe Wet open overheid (Woo) wordt de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en moet leiden tot een grotere openheid in documenten van het Rijk, decentrale overheden en bestuursorganen. In de Kamer lijkt voldoende steun voor het voorstel, en ook minister Ollongren accepteert het wetsvoorstel.
College met gezag
Over de wet wordt al sinds 2012 gesproken, maar werd meerdere malen teruggestuurd. De laatste versie werd naar een hoger niveau getild door het recente rapport over de toeslagenaffaire van de parlementaire commissie Van Dam. Overheden moeten straks documenten actief openbaar maken en er komt een permanent onafhankelijk adviescollege dat uitspraken doet over het openbaar maken van bepaalde stukken. Het college zal zich niet bindend, maar wel met gezag uitspreken.
Draagvlak en financiële middelen
Initiatiefnemer Snels is van mening dat de nieuwe wet een grote stap vooruit betekent. “Het is van belang dat de informatiehuishouding op orde wordt gebracht, dat de cultuur verandert en informatie wordt gedeeld met zowel de Kamer als met de samenleving.” Volgens Snels en mede-initiatiefnemer Van Weyenberg is er nu voldoende draagvlak om het op orde brengen van de informatiehuishouding en het actief openbaar maken van overheidsinformatie te versnellen. Dat vraagt om een grote investering, maar volgens de minister zullen daarvoor de financiële middelen beschikbaar komen.
Cultuurverandering
Initiatiefnemer Van Weyenberg sprak over de spanning waarmee overheden kampen bij het publiek maken van informatie. Zij moeten voldoen aan wettelijke regels voor openbaarmaking, maar tegelijkertijd is er strategische terughoudendheid om politiek gevoelige gegevens te delen. De initiatiefnemers hopen dat hun voorstel zorgt voor een cultuurverandering.
Verder vindt van Van Weyenberg dat overheden meer informatie zouden moeten anonimiseren, in plaats van hele passages in overheidsstukken weg te lakken. Volgens hem biedt de wet daar de mogelijkheid voor.
PLOOI
De minister erkende dat de wet zal leiden tot een grote verandering in hoe overheden nu met hun documenten omgaan. "Het behelst nogal wat", gaf ze toe. De wet zal betekenen dat overheden miljarden documenten actief openbaar gaan maken. Daarvoor zal het Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI) worden gebruikt, één centraal punt waar alle documenten beschikbaar worden gemaakt. Volgens de minister kan, als de wet dan is aangenomen door de beide Kamers, begin volgend jaar worden begonnen met het publiceren van de eerste documenten op PLOOI. Voor de gehele operatie zal zo’n 4 jaar nodig zijn, verwacht ze.
De Kamer stemt naar verwachting op 19 januari over het wetsvoorstel.
Bronnen: Binnenlandsbestuur.nl en Tweedekamer.nl